Blog mapel IPA Terapan kelas 10 TB dan 10 K & mapel BASA SUNDA kelas 10 TAV,10 TB,&10 K
Selamat pagi siswa/i SMKN 1 Setu.
Semoga semuanya dalam keadaan sehat wal'afiat.
Sebelum memulai PJJ hari ini (Kamis, 15 Oktober 2020), silahkan berdo'a terlebih dahulu dan mengisi absensi pada link berikut ini.
1. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji dina awal kalimah.
Contona:
Horéng anjeunna teh midua manah.
Naon nu dimaksud artikel taratas téh?
Hayu urang nulis dina basa Sunda!
2. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji dina awal kalimah cutatan langsung.
Contona:
Manéhna nanya, "Kunaon budak téh ceurik waé?"
"Cik pangmeulikeun tarasi!" ceuk indungna.
3. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji kecap anu aya patalina jeung hal-hal Kaagamaan, kitab Suci, jenengan Pangéran (kaasup kecap sulurna).
Contona:
Allah
Nu Mahakawasa
Kristen
Wéda
Mugi Allah nangtayungan ka umat-Na.
Mung ka Anjeun abdi sujud.
4. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji gelar kahormatan, turunan, kaagamaan, jeung sesebutan anu dituturkeun ku ngaran macakal atawa jujuluk.
Contona:
Radén Muhammad Musa
Haji Hasan Mustapa
Nabi Muhammad
Si Otong
Ki Umbara
5. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran kalungguhan (jabatan) jeung pangkat anu dituturkeun ku ngaran macakal.
Contona:
Gubernur Jawa Barat
Bupati Cianjur
Réktor UPI
Kolonél Bratamanggala
Insinyur Djuanda
6. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran jalma.
Contona: Oto Iskandardinata, Utuy Tatang Sontani.
7. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran bangsa, sélér bangsa, jeung basa.
Contona: bangsa Indonésia, urang Sunda, basa Arab.
8. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran taun, bulan, poé, hari raya, jeung kajadian sajarah.
Contona: taun Hijriah, bulan Mulud, poé Jumaah, poé Lebaran, Perang Pasifik, Proklamasi Kamerdékaan.
9. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran macakal dina géografi.
Contona: Gunung Galunggung, Walungan Cihaliwung, Selat Sunda, Laut Jawa, Talaga Warna, Situ Ciburuy, Pulo Madura.
10. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran resmi badan, lembaga pamaréntahan, katatanagaraan, jeung ngaran dokumén resmi.
Contona: Departemén Sosial, Perpustakaan Nasional, Karajaan Pajajaran, Lembaga Eijkman, Undang-Undang Dasar 1945.
11. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji ngaran buku, majalah, surat kabar, jeung judul karangan, iwal kecap partikel (di, ka, pikeun, jeung, anu, jeung sabangsana) anu lain dina posisi awal. Contona:
Kuring resep pisan maca Dukun Lepus karya Ahmad Bakri.
Abdullah Mustapa maneuh nulis dina majalah Manglé.
Saha anu nulis artikel "Sawér" téh?
12. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun singgetan gelar jeung sesebutan. Contona: Dr. (Doktor), Prof. (Profésor), Sdrk. (Sadérék)
13. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji kecap anu nuduhkeun pancakaki, anu dipaké pikeun gaganti kecap sulur atawa sesebutan.
Contona:
Iraha Bapa angkat ti bumi?
Kumaha damang, Ma?
Wartosna Wa Haji Abud badé jarah deui.
Serat Sadérék tos katampi.
14. Aksara gedé dipaké pikeun nuliskeun aksara kahiji kecap anu nuduhkeun jujuluk.
Contona:
Dongéng Sakadang Kuya jeung Sakadang Monyét pikaresepeun.
Saha ari Ki Umbara téh?
Oto Iskandardinata katelah ku julukan Si Jalak Harupat.
Sanghyang Linggawastu dipikaasih ku rahayatna.
Minangka salasahiji wangun prosés morfologis, ngarajék kecap ogé mibanda dua fungsi, nyaéta fungsi gramatik jeung fungsi semantik.
Fungsi gramatik bisa disebut ”fungsi” wungkul, ari fungsi semantik bisa disebut “ma’na”. Fungsi ngarajék kecap bisa mibanda fungsi infléksi anu teu ngarobah warna kecap, bisa mibanda fungsi dérivasi anu ngarobah warna kecap. Fungsi dérivasi ngarajék nyoko kana fungsi nominal, fungsi vérbal, fungsi adjéktival, fungsi numeral, jeung fungsi advérbial.
1) Fungsi Nominal
Fungsi nominal nyaéta fungsi ngarajék pikeun ngawangun kecap barang boh tina warna kecap barang boh tina warna kecap séjén. Contona:
gedé (KS)--> gegedén
iring (Cakal)--> iring-iringan
2) Fungsi Vérbal
Fungsi vérbal nyaéta fungsi ngarajék pikeun ngawangun kecap pagawéan boh tina warna kecap pagawéan boh tina warna kecap séjén. Contona:
béja (KB)--> bébéja
reuwas (KS)--> ngareureuwas
sodor (Cakal) --> disodor-sodorkeun
3) Fungsi Adjektival
Fungsi adjéktival nyaéta fungsi ngarajék pikeun ngawangun kecap sipat boh tina warna kecap sipat boh tina warna kecap séjén. Contona:
ati (KB) --> ati-ati
asa (Cakal)--> asa-asa
dor (KA) --> dar-dér-dor
4) Fungsi Numeral
Fungsi numeral nyaéta fungsi ngarajék pikeun ngawangun kecap bilangan boh tina warna kecap biangan boh tina warna kecap séjén. Contona:
likur (Cakal)--> manglikur-likur
pirang (Cakal) --> mangpirang-pirang
dua --> sadua-dua
5) Fungsi Advérbial
Fungsi advérbial nyaéta fungsi ngarajék pikeun ngawangun kecap panambah (katerangan) boh tina warna kecap panambah boh tina warna kecap séjén.
Kecap rajékan dirarangkénan
nyaéta kecap rajékan anu diwangun tina wangun dasar anu binarung atawa dibarengan ku rarangkén. Kecap rajékan sagemblengna atawa sabagian bisa babarengan atawa binarung jeung ngararangkénan. Ari rarangkén anu marengan ngarajék téh bisa rarangkén (hareup, tengah, tukang, barung, jeung gabung).
a. Dwilingga
Dwilingga nyaéta ngarajék kecap asal sagemblengna .Kecap asal atawa morfém dasar anu dirajék henteu ngingetkeun sorana robah atawa henteu . Dina ngarajék sagemblengna tampolana rarangkén teu milu dirajék .
Dwilingga nyoko kana wangun rajekan nu mangrupa hasil tina ngarajék wangun dasar sagemblengna .Dwilingga diwangun ku cara kecap asal, nu diucapkeun dua kali sagemblengna sarta sajeroning kitu aya nu teu dirobah sorana jeung aya nu dirobah Dwilingga nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali wangun asalna boh binarun jeung variasi foném atawa ngararangkénan boh henteu.
Dwilingga nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali wangun dasarna, boh binarung ku robahna sora boh henteu. Ku kituna, aya dua rupa dwilingga nyaéta (1) dwilingga murni atawa dwimurni jeung (2) dwilingga réka atawa dwiréka.
a) Dwimurni
Dwimurni dihasilkeun ku ngarajék wangun dasar sagemblengna tur robah foném . Dwimurni atawa dwilingga murni mangrupa kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali wangun dasarna bari henteu dibarung ku variasi foném atawa teu robah sorana .Contona:
bapa-bapa
gedé-gedé
Conto séjénna: angka-angka, bener-bener, buku-buku, ganti-ganti, guru-guru, hiji-hiji, imah-imah, jalma-jalma, méja-méja, siswa-siswa, tengah-tengah,
b) Dwiréka
Dwilingga nyaéta wangun rajékan anu ngalaman robahna sora dina wangun kahiji . Dwilingga nyoko kana wangun kecap rajekan anu ngalaman gejala morfofonémik atawa robahna vokal. Dwiréka mangrupa dwilingga anu salasahiji linggana robah sora dina hiji foném atawa leuwih .
Dwiréka nyaéta kecap rajekan anu diwangun ku cara nyebut dua kali wangun asalna sarta binarung jeung variasi foném atawa robahna sora. Contona:
tujang-tajong, rumpu-rampa, tunja-ténjo, tunyu-tanya.
Dina dwiréka foném vokal anu robah téh bisa dina unsur kahiji bisa dina unsur kadua. Dwiréka anu robah sora dina unsur kahiji leuwih loba ti batan anu robah sora dina unsur kadua
Conto dwiréka nu robah sorana dina unsur kadua: asal-usul, cruk-crek, murah-maréh, rawah-riwih, tuang-taléng
b. Dwipurwa
Dwipurwa ngandung harti dwi = ‘dua’ + purwa = ‘mimiti’. Dwipurwa hartina ‘mimitina dua’. Dwipurwa nyaéta kecap rajékan anu diwangun
ku kecap asal nu dirajék engang nu mimiti (purwa = heula, mimiti, hareup, weton) nu ngalantarankeun timbulna kecap-kecap nu miboga harti .
Dwipurwa di dieu nyaéta ngarajék sabagian, bagian mimiti wangun dasar atawa ngarajék engang mimiti wangun dasarna . Dwipurwa nyaéta wangun rajékan nu dihasilkeun ku ngucapkeun dua kali engang mimiti tina wangun asalna . Contona:
tatajong
sésépak
Conto séjénna: bubuka, bébéja, cocoba, cocolék, gaganti, gogoda, kokolot, lalangit, mamanis, pupuhu, wawangi, wiwirang
c. Dwimadya
Contona kecap rajékan sababaraha diwangun tina wangun dasar sabaraha anu dianggap kecap asal. Najan kitu, aya kamungkian kecap sabaraha téh mangrupa kecap rundayan nu diwangun tina kecap baraha dirarangkénan hareup sa-. Ku kituna, , wangun dwimadya leuwih loba jeung produktif binarung rarangkén. Conto séjénna: sapopoé, sapeupeuting, sajajalan, sadidinten, sapeupeuting, tibuburanjat, tigogoléncéng, titatarajong, tikakarait, tipaparétot.
d. Trilingga
Trilingga nyaéta wangun rajékan kecap asal nepi ka tilu kali jeung ngalaman robah sora . Trilingga mangrupa ngaajek tilu kali. Dina trilingga biasana aya gejala morfofonémik, nyaéta ayana sora vokal anu diganti. Morfém dasarna biasana ngan saengang (hiji silabé), nyaéta kecap anteuran, onomatope (tiruan sora), jeung partikel
Trilingga nyaéta wangun rajekan nu mangrupa hasil tina narajek wangun dasarna leuwih ti dua kali, biasana tilu kali . Trilingga diwangun ku cara ngulang atawa nyebut tilu kali wangun asalna, biasana mangrupa kecap anteuran jeung tiruan sora sarta binarung ku variasi foném
Contona: blak-blék-blok, brang-bréng-brong, dar-dér-dor, dagi-dig-dug, gang-ging-gung, hah-héh-hoh, plak=plék-plok, plak-plik-pluk, trang-tréng-trong.
Trilingga (Rtl) nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut tilu kali wangun dasarna bari robah sorana. Dina trilingga aya sora nu diréka. Ku kituna, trilingga bisa ogé disebut triréka. Contona:
plak-plik-pluk
pak-pik-pek
Dina wangun kecap rajékan trilingga, wangun anu dirajékna kagolong kana kecap panganteur (KA), biasana aya dina posisi katilu, ari prosés kahiji jeung kadua dicirian ku morfém pangrajékna. Adegan kecapna bisa dipolakeun kieu. Contona:
dar-der-dor
c. Kecap Rajékan Dirarangkénan
Kecap rajékan dirarangkénan nyaéta kecap rajékan anu diwangun tina wangun dasar anu binarung atawa dibarengan ku rarangkén. Kecap rajékan sagemblengna atawa sabagian bisa babarengan atawa binarung jeung ngararangkénan. Ari rarangkén anu marengan ngarajék téh bisa rarangkén (hareup, tengah, tukang, barung, jeung gabung). Contona:
paudag-udag
dibulak-balik
kukudaan
diasup-asupkeun
1) Wangun Rajékan di-R: diugung-ugung, diulang-ulang, diwilah-wilah
2) Wangun Rajékan ka-R: kacacandak, kagugusur, kabantu-bantu,
kaburu-buru.
3) Wangun Rajékan mang-R: mangalam-alam, mangabad-abad,
mangtaun-taun.
4) Wangun Rajékan N-R: ngahenang-ngahening, ngaleuleungit,
ngajujurung,
5) Wangun Rajékan pa-R: pagigir-gigir, paahéng-ahéng, paalus-alus,
6) Wangun Rajékan ti-R: tibuburanjat, tipopolotot
7) Wangun Rajékan R-um-: tuluy-tumuluy
8) Wangun Rajékan R-an: sosobatan, jijieunan, gegeringan, rorodaan,
acak-acakan.
9) Wangun Rajékan R-eun: lilinieun, jajauheun, ginggiapeun,
10) Wangun Rajékan R-na: gegedéna, geugeulisna, dalit-dalitna,
imah-imahna,
11) Wangun di-R-keun: diésék-ésékkeun, diasup-asupkeun,
dialung-alungkeun,
12) Wangun N-R-keun: ngésék-ngésékkeun, ngasup-ngasupkeun,
13) Wangun Rajékan pang-R-na: pangalus-alusna,
pangbageur-bageurna,
14) Wangun Rajékan sa-R-na: saalus-alusna, sabisa-bisana,
sapinter-pinterna,
15) Wangun Rajékan lain + R-eun: lain bantrak-bantrakeun, lain
lawan-lawaneun,
16) Wangun Rajékan teu R: teu euleum-euleum, teu petot-petot, teu
datang-datang
17) Wangun Rajékan (teu) R acan: (teu) bodo-bodo acan, (teu) alus-alus
acan
Selamat pagi siswa/i SMKN 1 Setu.
Semoga semuanya dalam keadaan sehat wal'afiat.
Sebelum memulai PJJ hari ini (Kamis, 15 Oktober 2020), silahkan berdo'a terlebih dahulu dan mengisi absensi pada link berikut ini.
Hari ini Ibu akan membahas Materi dan Perubahannya.
MATERI DAN PERUBAHANNYA
Materi dan perubahannya merupakan kajian
dalam bidang IPA (Ilmu Pengetahuan Alam) yang mempelajari wujud materi dan
perubahan materi. Secara garis besar wujud materi dikelompokkan menjadi padat, cair dan gas. Benda-benda di sekitar kita yang tergolong materi
contohnya yaitu kursi, buku, air, awan dan udara. Benda- benda tersebut
tergolong materi karena selain menempati ruang juga mempunyai massa. Banyak cara untuk mengetahui apakah sesuatu itu termasuk materi atau bukan. Misalnya, untuk menunjukkan bahwa udara menempati
ruang ditunjukkan oleh balon
akan mengembang jika ditiup.
Materi dapat didefinisikan sebagai
sesuatu yang mepunyai massa dan menempati ruang. Benda yang tergolong materi
contohnya air,udara,meja,dan tanah. Cahaya dan sinar bukan materi karena tidak
menempati ruang.
Zat murni adalah suatu zat asli tanpa adanya campuran
(zat terlarut) dalam suatu
pelarut. Zat murni di kelompokkan sebagai berikut:
1)
Unsur
Unsur
adalah suatu zat murni dengan upaya proses kimiawi tidak dapat dipecah lagi
menjadi zat yang lebih sederhana.
Contoh: emas (Cu),
besi (Fe), perak (Ag), oksigen (O2), dan lainnya.
2)
Senyawa
Senyawa
adalah zat murni dengan upaya proses kimiawi dapat dipecah menjadi zat yang
lebih sederhana.
Contoh: air (H2O) dapat dipecah menjadi
hidrogen (H) dan oksigen (O2) , glukosa (C6H12O6)
menjadi karbon (C), hidrogen (H), dan oksigen (O), dan sebagainya.
Zat campuran adalah perpaduan zat
tunggal yang dapat diuraikan lagi menjadi komponen penyusun melalui proses
fisika yaitu dengan cara dipanaskan, penyulingan, siltrasi, dan lainnya.
1)
Campuran Homogen
Campuran homogen adalah campuran yang tiap bagian dari
sistem mempunyai susunan yang sama.
Contoh: air, sirup, udara
yang dimasukkan dalam tabung.
2)
Campuran heterogen
Campuran heterogen adalah campuran yang tiap bagian tidak
terdiri dari bagian yang sama.
Contoh: air kopi,
ada bagian endapan
kopi dan ada yang tidak,
lumpur, ada bagian yang banyak tanahnya dan ada yang
banyak airnya.
Berdasarkan
wujudnya materi dapat dikelompokkan menjadi:
a.
Padat
Mempunyai
bentuk yang tetap dan volumenya tetap Contoh: meja, kursi, batu, dan sebagainya
b.
Cair
Mempunyai
bentuk sesuai dengan tempatnya dan volumenya tetap Contoh: air, sirup, minyak,
dan sebagainya
c.
Gas
Mempunyai
bentuk sesuai tempatnya dan volumenya berubah- ubah Contoh: nitrogen, oksigen,
karbondioksida, dan sebagainya
Sifat materi
terbagi menjadi 2 yaitu sifat kimia dan sifat fisika.
Sifat
kimia adalah sifat yang berhubungan dengan pembentukan zat baru dengan ciri-
ciri sebagai berikut:
-
Mudah atau sukar terbakar ( bensin
mudah terbakar )
- Dapat atau tidaknya membusuk ( makanan dapat membusuk )
-
Mudah atau sukar berubah menjadi
zat lain ( besi mudah berkarat )
-
Beracun
Sifat fisika adalah
sifat yang berhubungan dengan jumlah dan ukuran zat dengan memperhatikan hal berikut:
- rasa |
- massa jenis |
- titik didih |
- warna |
- daya hantar |
- titik lebur |
- bau |
- kilap logam |
- koefisien muai |
- wujud |
- kelarutan |
- hambat jenis |
Wujud materi tidak selalu tetap. Setiap
materi yang mendapat perlakuan tertentu pasti akan berubah baik wujud maupun
bentuknya. Perubahan wujud tersebut
dapat berlangsung secara fisika, kimia, atau
biologi.
Perubahan fisika adalah perubahan suatu
zat yang tidak menghasilkan zat baru dan dapat diubah kembali menjadi zat
semula. Perubahan fisika sering disebut sebagai perubahan yang bersifat
sementara.
Contoh: perubahan pada air. Jika air didinginkan akan membeku menjadi
es. Jika es dipanaskan maka
akan kembali menjadi air.
Perubahan kimia adalah perubahan suatu
zat yang menghasilkan zat baru dan tidak dapat diubah menjadi zat semula.
Perubahan kimia bersifat tetap.
Contoh: perubahan kertas yang dibakar. Kertas
akan berubah wujud dan bentuknya menjadi abu. Abu itu tidak dapat diubah lagi
menjadi kertas dengan perlakuan apapun.
Perubahan biologi adalah perubahan suatu benda yang dipengaruhi oleh organisme hidup dan tidak dapat lagi kembali seperti semula.
Contoh: perubahan pada buah yang membusuk.
Setelah membusuk, buah tidak dapat lagi menjadi segar walaupun didinginkan atau
diberi perlakuan apapun.
Perubahan materi dipengaruhi oleh berbagai faktor,
diantaranya suhu, kelembaban, ada tidaknya kuman, dan waktu.
Suhu mempengaruhi perubahan materi.
Makin tinggi suhu, perubahan materi semakin cepat.
Kelembaban adalah banyak sedikitnya
kandungan air pada benda. Kelembaban tinggi berarti kandungan air banyak.
Kelembaban rendah berart kandungan air sedikit.
Tingkat perubahan benda juga
dipengaruhi ada tidaknya kuman. Semakin banyak kuman yang ada pada materi
semakin mempercepat proses perubahan pada materi itu.
Waktu
juga mempengaruhi tingkat
perubahan benda. Semakin
lama waktu suatu materi maka
semakin cepat proses perubahan materi tersebut.
Perubahan sifat materi dapat disebabkan
oleh beberapa faktor, yaitu pembakaran, perkaratan oleh oksigen dan air,
pemanasan, pembusukan, pendinginan, dan pemberian tekanan.
Proses perubahan sifat materi yang tidak dapat kembali ke wujud aslinya
Contoh: batang lidi yang dibakar tidak akan
berubah wujud kembali menjadi batang lidi yang seutuhnya
Perkaratan disebakan karena faktor udara dan dapat pula
disebabkan oleh air yang akan mengakibatkan perubahan warna pada materi.
Perubahan tersebut biasanya terjadi pada matengandung yang mengandung logam.
Contoh: besi jika dibiarkan terlalu lama di
tempat terbuka dan suhu yang rendah maka akan terjadi perkaratan yang ditandai
dengan muncunya warna kuning kecoklatan pada materi tersebut.
Pemanasan akan mengakibatkan suatu sifat materi yang semula
padat dapat meleleh atau mencair. Pemanasan dapat dilakukan dengan cara
memberikan suatu sumber panas seperti sinar matahari, api, belerang pada materi
lain yang berbeda.
Contoh: air di sungai yang terkena panas matahari akan hangat.
Pembusukan dapat terjadi karena ada bakteri dan kandungan
air yang berlebihan serta faktor udara yang mengakibatkan suatu materi tersebut
membusuk.
Contoh: buah selama 1 bulan jika di
letakkan di tempat yang lembab akan mudah sekali mngaalami pembusukan.
Pendinginan adalah diturunkannya suhu pada suatu materi.
Contoh: ikan segar dibekukan dengan
menggunakan es agar tidak mudah membusuk.
Pemberian tekan akan mengakibatkan sifat benda berubah.
Hal ini dapat dilakukan
dengan menekan benda.
Contoh: plastisin dapat berubah bentuknya apabila ditekan
Dalam kehidupan sehari-hari, sering kita jumpai hal-hal
yang berhubungan dengan Materi dan Perubahannya, seperti:
1.
Pembakaran sampah, kertas, dll.
2.
Penyalaan lilin
3.
Pembekuan air menjadi es
4.
Pelelehan es menjadi air
5.
Pelarutan gula, garam, dan lain-lain.